R.A.F. – Jonas Åkerlund

Widziałam ostatnio fajny klip. Zabawny, wielowątkowy i bardzo inspirujący. Na tyle ciekawy, że zerknęłam na nazwisko reżysera. No tak, to znowu on. Tym razem już naprawdę muszę o nim napisać.

„Gdy zdałem sobie sprawę, że połączenie obrazu z muzyką i efektami dźwiękowymi jest znacznie bardziej kreatywne niż walenie w perkusję, od razu rzuciłem zespół.”

Była połowa lat 80tych. Zespół nazywał się Bathory, a perkusista, który ich opuścił, Jonas Akerlund. Dziś to nazwisko kojarzy się przede wszystkim z obrazem, który towarzyszy muzyce. A nawet jeśli komuś nic ono nie mówi, na pewno zetknął się z jego pracami. Akerlund fotografuje, kręci reklamy (m.in. dla Diora z Judem Law, serię dla Williama Rasta, w której wystąpił twórca marki, Justin Timberlake, czy też reklamy z zeszłego roku dla Swift Cover, w których zagrał Iggy Pop), krótkie filmy, dokumenty („I’m going to tell you a secret”), koncerty (Madonna Confessions Tour). Ma na koncie także dwa filmy fabularne – „Spun” z Brittany Murphy, Johnem Leguizamo, Meną Suvari i Mickey’em Rourke oraz nieco dziwny i niepokojący thriller „Horsemen” z Dennisem Quaidem i Zhang Ziyi.

Dior Homme – Jude Law

William Rast – Justin Timberlake

Swift Cover – Iggy Pop

Jednak przede wszystkim znany jest jako reżyser wideoklipów. W dodatku jeden z najbardziej kontrowersyjnych na świecie. W jego obrazach pojawia się nagość, przemoc, brzydota, geje i lesbijki, prostytutki i różnej maści dziwadła. Złość, zemsta, imprezy, morderstwa. Do tego efekty wizualne takie jak przyspieszenia i powtórki. Udało mu się przekroczyć kilka barier, udało mu się nakręcić kilka niegrzecznych klipów dla grzecznych wykonawców. I choć jego dorobek wcale nie jest taki duży, zdecydowanie ma się czym pochwalić.
Prawdopodobnie pierwszym klipem jego autorstwa, jaki zobaczyłam, był klip do utworu „Fingertips” jego rodaków z Roxette. Bravo okrzyknęło wówczas ten filmik najbardziej zmysłowym (!) w karierze zespołu. Hmm… Choć klip był bardzo prosty i zdawałoby się dość zwyczajny, był jednocześnie zdecydowanie inny od poprzednich klipów Roxette.

Akerlund współpracował jeszcze z Roxette m.in przy „Run to you”, „Vulnerable”, „June afternoon”, „Whish I could fly” czy „The Centre of the Heart” (jeden z jego najdroższych klipów). Czuwał także nad oprawą graficzną płyty „Room service”. Jednym słowem wszelkie gołe tyłki w wideoklipach Roxette są jego zasługą 😉
Jego współpraca z Roxette poprzedzona była dwoma klipami do solowych piosenek Marie Fredriksson. Perowi najwidoczniej jego twórczość również przypadła do gustu, bo i on zatrudnił go przy promocji swojego albumu „The World According to Gessle”. Spadający żyrandol, ciężarówkę sunącą wprost na dziecko, całujących się mężczyzn, sztuczny biust – to mogliśmy oglądać w klipie do „Kix”.

Per Gessle – „Kix”

Akerlund dopiero się rozkręcał. 1997 rok był dla niego przełomowy, wyszedł bowiem ze swoją twórczością poza rodzimą Szwecję i narobił w świecie sporo szumu. Najpierw kazał biegać Moby’emu, a potem nakręcił swój pierwszy zbanowany przez MTV klip :]

Moby – „James Bond theme”

The Prodigy – „Smack my bitch up”

Tak, to już klasyka. Podobne klimaty kontynuował w klipach Metalliki „Turn the page” i „Whiskey in the jar”.

W międzyczasie nakręcił obsypany nagrodami obrazek do „Ray of light” Madonny. Ja jednak nigdy nie przepadałam za tym wideoklipem. Większe wrażenie zrobił na mnie inny klip z tego samego roku – „My favourite game” The Cardigans. Bo zespół miły (kojarzący się wówczas przede wszystkim z leciutkim „Lovefool”), wokal słodki a klip w stylu „nic do stracenia” – ciekawy kontrast.

Wracając jednak do Madonny – Akerlund współpracował z nią jeszcze przy klipach do „Music”, „American Life”, „Jump” a ostatnio „Celebration”, zyskując przy okazji miano „reżysera klipów Madonny”. „American Life” to drugi w jego karierze klip, który wywołał tak mocne kontrowersje, że sama wokalistka ugięła się pod presją opinii publicznej i dostarczyła do telewizji nową, ocenzurowaną wersję. Szkoda, że zwyciężyła poprawność polityczna.

W 2002 roku Akerlund spotkał się na planie z Paulem McCartneyem, Roxette, Lennym Kravitzem, Alim G. i Shaggym. Jednak zdecydowanie najlepiej wyszło mu spotkanie z Christiną Aguilerą, dla której nakręcił klip do hitu „Beautiful”. Obraz z jednej strony dość przewidywalny, ale z drugiej i kontrowersyjny.
Rok później zajął się Blondie, reżyserując mini filmik oraz klip na jego podstawie, który nigdy nie był często nadawany przez muzyczne stacje telewizyjne, a który powalił mnie na kolana. Bo tak cudownej i innej Debbie Harry nie widziałam nigdy wcześniej, ani nigdy później. A i utwór uwielbiam totalnie.

Blondie – „Good boys”

Później Akerlund pracował m.in. z The Rolling Stones („Rain fall down”), Maroon5 („Wake up call”), Jamesem Bluntem („Same mistake”), Pink („Sober”), Miką („We are golden”) czy Davidem Guettą i Kelly Rowland („When love takes over”). Bywało różnie. Do czasu. Gdy Akerlund po raz drugi spotkał panów z Rammstein (pierwszy raz przy okazji „Mann gegen Mann”), postanowił wyzbyć się wszelkich hamulców i potraktować tekst piosenki bardzo dosłownie. I tak powstał trzeci klip w jego karierze, o którym już z góry było wiadomo, że żadna stacja telewizyjna go nie puści. Ba, nawet wszelkie „jutuby” wymiękły. Tak kontrowersyjnego klipu nikt jeszcze nie nakręcił. Kontrowersyjnego, ponieważ pokazującego właściwie czystą pornografię. Wprost i bez znieczulenia. Trzeba jednak przyznać, że do Rammsteina taki obrazek pasuje idealnie. Cóż rzec, klip z jajami 😉

Rammstein – „Pussy” – tylko dla dorosłych

I tak doszliśmy do roku 2010, kiedy to Akerlund po raz drugi nawiązał współpracę z Lady Gagą. Wcześniej spotkali się przy okazji klipu do „Paparazzi”. Najnowszy, do piosenki „Telephone”, podobnie jak Rammsteinowe „Pussy”, zebrało różne recenzje. Że jest krwawy, że promuje nieodpowiednie wzorce, że jest za długi… Bzdury. Po pierwsze klip jest piękny, piękny wizualnie. Po drugie stanowi hołd dla Quentina Tarantino, a więc nie brakuje w nim specyficznego poczucia humoru. Po trzecie – Beyonce jest naprawdę świetna. Po czwarte – drapieżność Gagi jest fascynująca. Po piąte – drobiazgi: mina, gest, krok, kanapka… Akerlund sam przyznaje, że coraz bardziej ciągnie go do dłuższych form, i to widać. „Telephone” jest jednak na tyle piękny i wciągający, że zupełnie mi nie przeszkadza mocne poszatkowanie piosenki.

Na koniec warto jeszcze nadmienić, że w 1994 roku Akerlund wspólnie z przyjacielem z dzieciństwa założył firmę producencką R.A.F. Każdy z nich działa odrębnie, ale obaj podpisują się trzyliterowym skrótem, a za swoje prace – nie tylko w dziedzinie wideoklipów, ale także reklam, zgarniają wiele nagród. Gdy przyjrzałam się nieco biografii kolegi Akerlunda, okazało się, że i on ma się czym pochwalić i kto wie, czy nie są to nawet rzeczy ciekawsze, choć może nieco mniej znane. Dlatego ciąg dalszy nastąpi…